Zagrywać czy nie zagrywać? – Oto jest pytanie

Artykuł przetłumaczony na język polski przez Zuzannę Dulnik.  Originalne tutaj.

Na początku chciałbym szczerze przeprosić Williama Szekspira. To było nie na miejscu. Przejdźmy dalej.

Każdy wie, że kiedy wygrywasz losowanie na początku meczu siatkówki, powinieneś wybrać tak, aby zacząć od przyjęcia. To jest tak samo jasne jak moja aluzja do Szekspira była idiotyczna. Dla tych, którzy nie znają powodów tego wyboru, aby wygrać seta zagrywająca drużyna musi uzyskać przewagę o jeden raz więcej niż drużyna przyjmująca. Biorąc pod uwagę to jak trudno jest uzyskać kolejny punkt przewagi, przyjmująca drużyna może czerpać z tego korzyści w każdym secie. Istnieje jednak sugestia, że skoro serwująca drużyna może faktycznie uzyskać tę dodatkową przewagę, to opisany efekt będzie zanegowany.

W przerwie między sezonami wziąłem udział w projekcie badawczym z Benem Raymondem (tzn. Ja mu dałem pewne dane a on je zbadał), który zasugerował (lekko konstrowersyjnie), że przerwy taktyczne nie były aż tak efektywne aż mogło nam się wydawać (wszystkie linki znajdują się tutaj). Kiedy skończyliśmy to badanie, zaczęliśmy patrzeć na inne aspekty gry. Pytanie “wybrać zagrywkę czy przyjęcie na początku gry” wydało nam się dobrym do rozpatrzenia. Jeśli chcesz przejrzeć wszystkie dane, kliknij w ten link. Jeśli chcesz podsumowanie, czytaj dalej.

W pierwszym przypadku wzięliśmy procentową średnią przyjęcia w Pluslidze i przeprowadziliśmy symulację komputerową 10 tysięcy setów. Symulacja pokazała, że drużyna, która zaczynała set od przyjęcia wygrała ich 4.4% więcej niż drużyna, która rozpoczynała od zagrywki – 52.2% v 47.8%. Wyraźnie widać, że rozpoczynanie meczu od przyjęcia powinno wyjść na korzyść pomiędzy drużynami o podobnym poziomie. Podobne wyniki, w różnym stopniu, zostały uzyskanie przy przyjęciu powyżej 50%. Ten rezultat wydaje się sugerować, że pomiędzy drużynami o zbliżonym poziomie, wartość posiadania dodatkowej szansy na uzyskanie przewagi niekoniecznie wyrównuje tę niekorzyść wynikającą z rozpoczęcia seta od serwisu.

Wiedząc, czego się spodziewać, spojrzeliśmy później na faktyczne wydarzenia z ligi polskiej i włoskiej. Te wyniki były interesujące. Przyjmująca drużyna wygrała:

Plus Liga – 50.1% setów

Włoska SuperLega – 46.8%

To znaczy, we włoskiej lidze przyjmowanie na początku seta wydaje się być niekorzystne. Dlaczego te wyniki tak się różnią? Wpadliśmy na dwie możliwości. Po pierwsze, wielkość próbki aktualnych danych to ok 500 setów, o wiele mniej niż 10 tysięcy z symulacji komputerowej. Po drugie w rzeczywistości drużyny nie mają równego procenta przyjęcia, jedna drużyna jest lepsza niż druga.

Spróbowaliśmy zagłębić się trochę dalej, by zobaczyć czy możemy znaleźć inne przyczyny. Na przykład czy różnicę robił fakt, że różnica punktowa w secie była mała (trzy i mniej punktów). Jak sie okazało tak i nie. W Polsce, drużyna przyjmująca wygrywała 54.1% setów (jak się spodziewaliśmy), ale we Włoszech tylko 43% setów (odwrotnie do spodziewanych wyników). Włoska liga jest najwyraźniej bardzo dziwna.

Kiedy poszliśmy jeszcze głębiej, odkryliśmy, że we włoskiej lidze pomiędzy drużynami o podobnym poziomie (drużyny z miejsc 1-4 i 5-8 grające między sobą), przewaga drużyny przyjmującej przy wygrywaniu setów była znacząca (56.9% oraz 54.3%). Jednak ten związek nie wystąpił w Pluslidze. Jest to bardzo dezorientujące i zaskakujące biorąc pod uwagę wyniki symulacji komputerowej.

Co możemy powiedzieć na koniec? Przyjmująca drużyna powinna mieć wyraźną przewagę z biegiem czasu, jeśli nie zawsze w okresie krótkoterminowym. Możemy się spodziewać, że przewaga będzie jeszcze większa w wyrównanych setach i pomiędzy wyrównanymi drużynami. Życie nie zawsze toczy się tak jak byśmy się tego spodziewali.

Kilka innych wskaźników, które wyłapaliśmy z aktualnych danych, a które mogą wydać się interesujące.

• Drużyna, która zdobyła pierwszy punkt miała około 57% szans na wygranie seta
• Jeśli drużyna rozpoczynała seta od zagrywki i wygrała pierwszy punkt, ich szansa na wygranie seta wynosiła ponad 60% (Plus Liga 60%, Superlega 66%)
• Drużyna, która jako pierwsza uzyskała ósmy punkt, miała 70% szans na wygranie seta. Ten procent wzrastał do 83%, jeśli przewaga przy ósmym punkcie wynosiła trzy lub więcej.
• Drużyna, która jako pierwsza uzyskała 16-ty punkt miała 83% szans na wygranie seta. Ta wartość wzrastała do 92%, jeśli przewaga wynosiła trzy lub więcej punktów.
• Jesli sety były wyrównane (trzy lub mniej punktów), wszystkie powyżej wymienione wskaźniki miały mniejszą rację bytu.